Doğan Cüceloğlu ile muhayyel söyleşi

Söyleşimize Doğan Cüceloğlu kimdir sorusuyla başlayalım mı?
Doğan Cüceloğlu Mersin’in Silifke ilçesinde doğmuştur.

İstanbul Üniversitesinde Psikoloji Bölümünü okuduktan sonra Amerika Birleşik Devletlerinde Illinois Üniversitesinde Bilişsel Psikoloji doktorasını yapmıştır.

Hacettepe ve Boğaziçi Üniversitesinde görev yapan Doğan Cüceloğlu Fulbright bursu ile Berkeley’deki California Üniversitesinde ziyaretçi öğretim üyesi olarak bir sene boyunca görev yapmıştır.

Kırktan fazla Türkçe ve İngilizce bilimsel makalesi yayımlanmıştır.

Doğan Cüceloğlu 16 Şubat 2021 tarihinde evinde vefat etmiştir.

Dört kelimeli muhteşem bir aforizmanız var okurlarımızla paylaşır mısınız?
“ŞANS HAZIR OLANA GELİR”

Sıradışı olmanın bir bedeli var mıdır?
Farklı olmaya çalışırsanız, herkes size karşı tavır alır.

Kendimize bakışımız nasıl olmalıdır?
Bir insan kendi içini önemsemezse hayatta hiçbir şeyi önemsemez.

Bir sürü kitap okuyoruz ama okuduklarımızın hepsi aklımızda kalmıyor, o hâlde niye okuyoruz?
"Çünkü bir kitap, bir roman, bir şiir okuduktan sonra okuduklarımız aklımızda kalmasa bile asla aynı insan olmayız."

Hayır demeyi bilmiyoruz neden acaba?
Hayır demesini bilmeyen kişi güçsüz kişidir. Hayır demesini bilmeyen kişinin "Evet"inin de anlamı yoktur.

Hedefimiz ne olmalıdır?
"Madem insan doğdum, olabileceğim en iyi insan olmalıyım."

Nasıl bir insan olmak isterdiniz?
Rüzgara kapılmış bir yaprak parçası olmaktansa, yönünü belirleyebilen, rotasını ve etki alanını keşfetmiş bir insan olma haline daha önce ulaşmak isterdim.

Çok mu duyarsız bir toplumuz?
Bizim toplumda arayış içinde olan insana pek rastlamıyorum.

Nerede hata yapıyoruz?
Herkes bir başkasını değiştirmenin çabası içinde...

Kendimize bakışımız nasıl olmalıdır?
Sen, kendin için dünyadaki en önemli insansın, öyle olmalısın...

Bir insanı değerlendirme kriterimiz ne olmalıdır?
Bir insanı değerlendirmek için nelere sahip olmadığına değil sahip olduklarıyla yaptığına bak...

İnsan niçin okur?
İnsan kendini tanımak için okur.

Kim daha çok gelişir?
“Kıyaslamayı başkalarıyla değil, kendisiyle yapan sürekli gelişir.”

İçimizde nasıl bir çocuk var?
"Hepimizin içinde güzel söz ve gülümseme bekleyen bir çocuk var."

güvenilir insan olmak çok mu önemlidir?
Bir insanın gelebileceği en yüksek mertebe güvenilir insan olmaktır.

Evliliğimizde neyi önemseyelim?
Evliliğinizde insan insana konuşmayı önemseyin.

Evlenmeyi düşündüğümüz kişinin ailesi ve geçmiş yaşantısı önemli midir?
Lütfen evlenmeyi düşündüğünüz kişinin ailesini tanıyın. Çocukluğunu nasıl bir ortamda geçirdiğini anlamaya çalışın. Ve Korku Kültürü'nün hakim olduğu bir evde büyüyen ve annesinin oğlu/kızı olmaktan kurtulamayan biriyle evlenecekseniz, sorunların sizi beklediğini bilerek evlenin.

Kendimizle ilişkimiz ne kadar önemlidir?
Bir insanın en önemli ilişkisi onun kendisiyle olan ilişkisidir.

Üslub önemli midir?
Neyi söylediğim kadar, nasıl söylediğim de önemli...

El alem sizin davranışlarınızı etkiledi mi?
İyi ki el âlem ne der korkusuna teslim olmadım.

Çocuğumuza vereceğimiz en anlamlı hediye nedir?
"Çocuğunuza verebileceğiniz en anlamlı hediye, onun doğuştan getirdiği potansiyele güvenmenizdir."

Çocukların hangi yönüne hitap ediyoruz?
Çoğunlukla yetişkinler çocukların korkularına hitap ederler, onların zihinlerine, anlayışlarına değil...

Hangi çocuk aldatmayı öğrenir?
"Korkutularak büyütülen çocuk, sinsiliği ve kurnazca aldatmayı öğrenir."

Neden hep erteliyoruz?
"Şimdiyi yaşamasını bilmeyen, geleceğini inşa edemez."

Toplum olarak yapmamız gereken nedir?
Toplum olarak sürekli şikâyet etmek yerine ilk adımı atmasını öğrenmeliyiz.

Potansiyelimizi dikkate alıyor muyuz?
"Bir ailenin çocuğuna, bir toplumun vatandaşına yapabileceği en büyük kötülük onun insan potansiyelini heba etmektir."

Nasıl bir denge kurmalıyız?
"Ne kendini ne de olayları yargıla! Ne alkışlayıp böbürlen, ne de kendini kötüle. Nehir akıyor, sen o akışın farkında olmaya devam et."

Başarı sonuçta mıdır süreçte midir?
"İçinde büyüdüğüm ortamda başarımın diğerleriyle kıyaslanarak belirlendiğini öğrenmiştim. Başarının sonuçta değil, süreçte yaşandığını anlayıncaya kadar uzun süre acı çektim."

Konfor alanından çıkmazsak nasıl nasıl bir sonuç bizi bekler?
"Şimdiki rahatından fedakarlık yapamayan anlamlı, coşkulu ve güçlü bir gelecek için uğraş veremez."

Akıllı insan davranışı nasıl olur?
"Her olayda öğrenilecek bir şey vardır; akıllı insan kendini suçlamak yerine, 'Bu olaydan ne öğrenebilirim?' diye düşünür."

Çocuğumuzla yaptığımız sohbetler öğretici olabilir mi?
"Hiçbir kitabın veya seminerin size düşündüremeyeceği şeyleri, çocuğunuzla yaptığınız sohbetler sırasında düşünebilirsiniz."

Kendi değerimizi biliyor muyuz?
"Herkes beni takdir ederken neden içimi boş ve hayatımı anlamsız bulduğuma bir türlü akıl erdiremezdim. Hayatımda kendim olarak var olmam gerektiğini anlamak acı günlerin sonunda keşfettiğim değerli bir kazanım oldu."

Gözler kişi hakkında fikir verir mi?
"İnsanların gözlerine bakın; bazıları ışıl ışıldır, bazıları donuktur. İnsanların gözlerindeki ışıltı, iç dünyalarında ne kadar var olduklarını yansıtır."

Hayatımızdaki en önemli kişi kimdir?
"Kişi, hayatındaki en önemli kişinin kendisi, en önemli tanıklığın da kendi tanıklığı olduğunu fark etmezse hiçbir zaman hayatla ilişkisini doğru kuramaz."

Zamana bakışımız nasıl olmalıdır?
"Zaman kullanımı insanın aynasıdır. Zamanını nelere harcadığına bakarak bir insanın önceliklerini, değerlerini, ilkelerini anlayabilirsiniz."

Çocuklarımızın geleceğine bakışımızda bir yanlışlık var galiba?
"Benim çocuğum benim beklentilerimi gerçekleştirmek için değil, kendi hayallerini keşfedip onları gerçekleştirmek için yaşamalı."

Toplumda öfke ve yalan öncelenirse sonuç ne olur?
"Bir toplum öfkeyi ve yalanı sevgi ve dürüstlükten daha üstün tutuyorsa, o toplumun zayıf düşüp yok olması bir zaman meselesidir."

El alemi dikkate alma nasıl bir sonuç doğurur?
"Kendi özünün onayını önemsemeden başkasının onayını almak için yaşaması insanı mutsuz ve anlamsız bir hayata götürür."
Elalem ne der düşüncesinin ilişkiye etkisi nedir?
'Elalem ne der' düşüncesi, bir ilişkiyi kurumsallaştırır.

İnsanın güçsüz bırakmanın sonucu nedir?
Bir insanı aciz bırakırsanız tüm hayatını güç elde etmek için kullanır.

Ne yapalım?
Hedefinizi belirledikten sonra her gün kendinize 15 dakika yatırım yapın.

Çocuğumuz sahada mı olsun tribünlerde mi?
İzin verin, çocuğunuz yaşamını tribünlerde seyirci olarak değil, sahada oyuncu olarak geçirsin.

Çocuğumuzla nasıl bir ilişki içinde olalım?
Çocuğun yeteneğini gerçekçi olarak değerlendirmek ve onu, yeteneği çerçevesinde teşvik etmek çok önemlidir. Çocuğunuzla, çiftçinin yetiştirdiği ağaçla kurduğu ilişki gibi bir ilişki kurun. Çiftçi, ağacın özünün ne olduğunu bilir ve o öze saygısı vardır. O özün gelişmesi için uygun ortam hazırlar. Çiftçi elma ağacını muz ağacı yapmaya çalışmaz; elma ağacının en çok meyve veren elma ağacı olması için ortam hazırlar. Ortamını bulan elma ağacı, olabileceğinin en iyisi olur ve ona göre meyve verir.

Yaşam hangi ortamlarda sığlaşır?
Emek, gayret ve şevkin önemsenmediği ortamlarda yaşam sığlaşır, anlamını yitirir

Mutluluğumuzun sürmesi neye bağlıdır?
Mutluluğunun sürmesini istiyorsan hayatındakilerin de mutlu olmasına özen göster.

Toplumda güven çok mu önemlidir?
İnsanların birbirine güvenmediği yerde olumlu sonuç alınamaz.

Çocukluktaki yaşantımız mutlu olmamız için çok mu önemlidir?
Çocukluğunu doya doya yaşayamamış bir insanın, mutlu olması çok zordur.

Kendimize güven ne kadar öenmlidir?
Ağaç kendi olmaktan korkarsa, utanırsa, tüm potansiyelini gerçekleştirecek ulu bir ağaç olamaz. Cılız bir fidan olarak kalır.

Çocuğun soru sorması ne kadar önemlidir?
Çocuğunuzu sormaya teşvik edin. İyi soru sormayı öğrenen girişimci çocuklar, ilerde bilgiyi ezberlemeye önem veren eziklerin patronu olur.

Bir insanın olgunluğu nasıl anlaşılır?
Bir insanın olgunluğu, onun öfkesini ne kadar yönetebilmesinden anlaşılır. Olgun insan kızmayan değil, öfkesini iyi yönetebilen insandır.

Güler yüzlü olmak neyin ifadesidir?
Güler yüz zayıflığın değil, insan olmaktan korkmayacak gerçek güce sahip olmanın, olgun insan olmanın ifadesidir.

İnsanı ne yönetir?
Hayvanı korku, insanı anlam yönetir; hakkaniyet anlamını kaybederse, zamanla insanın yaşamında her şey anlamını kaybeder.

Öğretmenin fonksiyonu nedir?
Her öğretmen insanlığın geleceği için savaş veren bir gizli kahramandır.

Korku ve sevgi kültürünün etkisi nedir?
Korku kültürünün gücü yaşamı yok eder; sevgi kültürünün gücü yaşamı besler, geliştirir!

Olumsuzluğa yaklaşımımız nasıl olmalıdır?
Olumsuzu olumluya dönüştürdüğümüz zaman bilinç düzeyimizde bir yükselme, enerjimizde ve yaşama sevincimizde bir artma olur. Yaşamımızı olumsuz zeminden daha olumlu bir zemin üzerine oturturuz.

Sevgiye evet diyen neye hayır demektedir?
Her 'evet'in bir 'hayır'ı vardır. Sevgiye 'evet' diyen insan öfkeye, kine, kıskançlığa, çekemezliğe, aldatmaya, dedikoduya 'hayır' der.

Gerçek zenginlik nedir?
Gerçek zenginlik, parasal karşılığı olmayan zenginliktir.

Ön yargı nedir?
Önyargı; arı soktu diye bal yememektir.

Niyet çok mu etkendir?
Bir insanın niyeti, o kişinin içinde bulunduğu ortamı nasıl algılayacağını, o ortamda bilincini nasıl organize edeceğini belirleyen en önemli etkendir.

İnsanı şevklendirmek ne kadar önemlidir?
Şevk, arabanın yakıtına benzer; aracınız teknolojik yönden en ileri bile olsa, yakıtı yoksa çalışmaz. Çocuğunuz ne kadar zeki olursa olsun, başarma isteği ve hevesi yoksa verimli ve etkili bir biçimde çalışmayacaktır. Çocuğunuzun sınırlarına ve sorumluluklarına saygı duyun, onu istekli ve şevkli tutmanın sırrı burada yatar.

Yaşamımız ne zaman anlam bulur?
Kendinden daha büyük bir şeyin parçası olduğun zaman yaşamının anlamını bulursun

Hakkaniyeti kaybedersek ne olur?
Bir toplumun yaşamında HAKKANİYET anlamını kaybederse, zamanla o toplumda her şey, ama her şey, anlamını kaybeder.