Kıbrıs yazı dizimizde şu ana kadar Teknopest Kıbrıs, Kıbrıs’ın tarihsel süreci, Kıbrıs Barış harekatı 1-2, konularını anlatmıştık.

Bu yazımızda Kıbrıs’ın stratejik konumu, coğrafi ve kültürel özellikleri, sosyo ekonomik durumu, siyasi durumu ve eğitim adası Kıbrıs konularını anlatarak Kıbrıs yazı dizimizi tamamlayacağız.

Kıbrıs’ın Stratejik Konumu

Kıbrıs adası; 65 km kuzeyde Türkiye, 112 km doğuda Suriye, 95 km doğuda Lübnan, 250 km Güneydoğu’da Filistin ve 418 km güneyde Mısır’ın olduğu, yüzölçümü 9251 kilometrekare olan, doğu Akdeniz’de dört tarafı denizlerle çevrili, Sicilya ve Sardunya Adası’ndan sonra Akdeniz’in üçüncü büyük adası, Asya, Avrupa ve Afrika’nın kesiştiği, Orta Doğu’da, Doğu Akdeniz’de stratejik bir konumdadır.

Kıbrıs adası tarih boyunca ekonomik olarak deniz ticaretinin en önemli duraklarından birisi olmuştur. Günümüzde ise güç ve enerji kaynaklarının kontrolü açısından son derece önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle bölgedeki ve dünyadaki devletlerin menfaat ve çıkarları için aynı zamanda büyük bir rekabet sahası olmuştur. Hidrokarbon kaynaklarının çıkarılması gelirlerinin adil ve eşit paylaşılması, Kıbrıs halklarının menfaatine olacaktır. Enerji gelirlerini Kıbrıs’ın gelişmesinde kullanılması iki toplumunun refahını arttıracaktır. Belki de Kıbrıs’ın kendi kendisine yeten bir duruma gelmesini sağlanacaktır.
Bir gün büyük küçük herkesin çıkarları ortaklaşırsa, bundan bütün taraflar büyük yarar görecektir.

Kıbrıs’ın Coğrafi ve Kültürel Özellikleri

Coğrafi özellikleri
Adanın kuzeyinde; doğuda Yedikonuk’tan başlayan, batıda Geçit Köy’e kadar devam eden yaklaşık 100 km boyunca Beş Parmak sıradağları, güneyde Trodos dağları ve her iki sıradağlar arasında bulunan, doğuda Gazi Mamusa‘dan başlayan ve batıda güzelyurt‘a kadar devam eden Maserya Ovası bulunmaktadır.

Adanın iklimi Akdeniz iklimi olup, bitki örtüsü maki ve mevsimlik çayırlardır.
Tarihte sıradağlar ve Meserya Ovası ormanlarla kaplı olduğu için, ‘Yeşil Ada’ olarak da bilinmekteydi. Fakat günümüzde bu ormanlar yangınlar ve çeşitli sebeplerle yok olduğu için her ne kadar ormanlaştırma çabaları olduysa da çorak bir görünüme sahiptir.

Kültürel özellikleri
Genellikle Akdeniz kültürü hakimdir. Tarih boyunca bir çok medeniyet tarafından yönetildiği için, Yunan kültürü, Türk kültürü ve Arap kültürünün örneklerini görmek mümkündür.

Günümüzde ise kendine has Kıbrıs - Akdeniz kültürü oluşmuştur.

Dünyadaki bir çok ada kültüründe olduğu gibi, ada insanı rahat, stressiz ve hoşgörülüdür.
Kıbrıs’ın en meşhur yemeği; Mmolihiya Araplardan öğrenilmiş, Şeftali Kebabı, Tandır Kebabı, Anadolu’dan gelmiş ve tescilli Hellim Peyniri kültürel özelliklerinden sayılabilir.

Kıbrıs’ın Sosyo - Ekonomik Durumu

Kıbrıs halkları Türk, Rum, Ermeni, Latin ve Maroni etnik sosyolojiden oluşmaktadır. İki ana toplum olarak, 1974’ten itibaren, adanın kuzeyinde Türkler ve adanın güneyinde Rumlar yaşamaktadır.

Adanın kuzeyinde yaşayan Türkler para birimi olarak Türk lirasını kullanır. Günümüzde güncel asgari ücret 1086 Euro ve diğer meslek gruplarının gelirleri de yüksektir. Buna mukabil kiralar ve mülk satın alımları yüksektir. Alım satımlar ve kiralar genellikle İngiliz para birimi sterlin olarak ödeme yapılmaktadır.

Ada yaşayan Rumlar ise 2004’te Avrupa birliğine girmesi ile Euro Avrupa para birimine geçmişlerdir. Güneyde asgari ücret 1000 Euro ve diğer meslek gruplarının memur ve yöneticilerinin maaşları daha da yüksektir.
Kuzey Kıbrıs’taki asgari ücret güneyden 86 Euro daha yüksek olmasına rağmen, Güney’de ki alım gücü Kuzey’in neredeyse iki katı, bazı ürünlerde üç katına kadar varmaktadır. Buna mukabil güneydeki alım satım ve kiralamalar kuzeyden daha pahalıdır.

Kıbrıs’ın Siyasi Durumu

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde parlamenter sistem vardır. Cumhuriyet Meclisi 50 milletvekilinden oluşmaktadır. Sağ ve sol olmak üzere iki ana siyasi görüş hakimdir.
Mecliste bulunan sağ partiler: Ulusal Birlik Partisi UBP, Demokrat Parti DP, Yeniden Doğuş Partisi YDP
Sol partiler: Cumhuriyetçi Türk Partisi CTP, Halkın Partisi HP(HP sağ Parti olmasına rağmen söylemleri sol görüş tedir), ve Toplumcu demokrasi Partisi TDP
Bunların dışında mecliste bulunmayan küçük sağ ve sol partiler vardır.
Mecliste bulunmayan sol partiler genellikle Kıbrıs’ın birleşmesinden yana olan ve marjinal partilerdir. Bunları destekleyen marjinal sendikalar da Kıbrıs’ın siyasetlerinde etkili bir rol oynamaktadır.
Kıbrıs’ta yasama, yürütme ve yargı olarak güçler ayrılığı ilkesi benimsenmiştir. Buna rağmen sendikalar dördüncü bir güç olarak Kıbrıs siyasetinde etkili olmaktadır.
Cumhurbaşkanı halk tarafından seçiliyor, genel seçimlerde güven oyu alabilecek parti yürütmeyi, yani hükümeti kuruyor.
Kıbrıs müzakerelerini Türk toplumu adına Cumhurbaşkanı yürütmektedir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilçeleri Lefkoşa 64.000 nüfus, Gazimağusa 40.000 nüfus, Girne 33.000 nüfus, Güzelyurt 20.000 nüfus, İskele 11.000 nüfus ve Lefke 9000 nüfusa sahiptir.
Toplamda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti diğer şehirlerle ve köylerle beraber 368.000 nüfusa sahiptir

Güneyde ise 1960 Kıbrıs cumhuriyeti yönetim şekli devam etmektedir. Güney Kıbrıs’ta; Lefkoşa, Baf, Limassol ve Larnaka olmak üzere dört şehri bulunmaktadır.
Güneydeki nüfus toplamda 800.000’i bulmaktadır.

Lefkoşa dünyadaki aynı anda iki tarafında başkenti olan tek şehirdir.

Eğitim adası Kıbrıs

1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildikten sonra kendisine yetebilecek doğal kaynak ve üretim olmadığı için, Türkiye tarafından ekonomik olarak günümüze kadar desteklenmiştir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin yolları, devlet daireleri binaları, hatta memur maaşları, geri ödemeli krediler, geri ödemesiz hibeler ve Asrın Projesi olarak bilinen, Türkiye’den Ada’ya içme suyu ve kullanma suyu temin projesi gerçekleştirilerek, Kuzey Kıbrıs’a su götürülmüştür. İleride aynı hat üzerinden elektrik akımı da götürmek planlanmaktadır. Su temin projesinin kıymeti adada artan kuraklık nedeniyle günümüzde daha iyi anlaşılmıştır. Hatta rumlar, adaya gelen suyu satın almayı dahi talep etmiştir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kendi kendisine yetebilmesi ve ekonomik faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için kuzey Kıbrıs’ın bir Eğitim Adası haline gelmesi kararlaştırılmıştır. Bu sayede Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ekonomisine katkıda bulunmak hedeflenmiştir.
Bunun sonucunda şu anda Kıbrıs’ın her ilçesine üniversiteler kurulmuş, 1990’dan itibaren Türkiye’de YÖK tarafından denklik verilerek eğitimin gelişmesi sağlanmıştır.

Günümüzde aktif olarak eğitim Veren güncel üniversite sayısı, 23’e çıkmıştır.

Doğu Akdeniz Üniversitesi DAÜ Gazimagosa’da, Yakındoğu Üniversitesi YDÜ ve Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi UKÜ Lefkoşa’da, Girne Amerikan Üniversitesi GAÜ ve Kıbrıs Aydın Üniversitesi KAÜ Girne’de ve lefke Avrupa Üniversitesi LAÜ Lefke’de olmak üzere, gelişmiş ve öğrenci sayısı yüksek olan üniversitelerdir.
Bunun dışındaki diğer üniversiteler de yeni kurulmuş ve gelişmekte olan üniversitelerdir.

Kıbrıs’taki üniversitelerin eğitimi ve büyüklüğü Türkiye’deki bir çok Özel, hatta Devlet Üniversitesi’ni geçmiş durumdadır.
Kıbrıs’taki üniversitelerin içinde, bütün olarak, Kıbrıs’ın en iyi üniversitesi şudur diyemeyiz. Çünkü her üniversitedeki farklı bölümlerde, diğerlerinden daha iyi diyebileceğimiz bölümler vardır. Yeni üniversite tercihimizi, okuyacağımız bölüme göre yapmamız yerinde ve sağlıklı olacaktır.
En iyi bölümü tercih etmek için araştırma yapmak faydalı olacaktır.

Her yönüyle Kıbrıs farklı bir coğrafya, farklı bir ülke; tarihi ile, kültürüyle, medeniyet ve üniversiteleri ile gezilmeye, görülmeye, okumaya ve yaşamaya değer bambaşka bir ülkedir.

Herkesi Kıbrıs’ın her yönünü görmeye ve deneyimlemeye davet ediyorum. Kıbrıs’a pasaportsuz ve kimlikle bile gelebiliyorsunuz.

Unutmayalım ki; “ Gitmediğimiz yer, bizim değildir”

Gelecek yazımızda görüşmek dileğiyle…