• Üstad biz nasıl atlarız?
• Biz yarış bittikten sonra da koşan atlarız

• Kim özgür olur?
• Allah'a inanan insanın özgür olduğuna inanıyorum.

• İnsanı ne özgür kılar?
• İnsanı ancak Allah özgür kılar.

• İnkar nedir tutsaklık nedir?
• İnkâr tutsaklık, inanç özgürlüktür.

• İslami yaşantıya bakış açımız nasıl olmalıdır?
• Geçmişteki büyük İslam yaşantısına hayran olmakla yetinmemeli. O yaşantıyı bugün de gerçekleştirmeyi bir görev bilmeli.

• Kime karşı nasıl olmalıyız?
• Domuza karşı aslan, yılana karşı kartal, baykuşa karşı hüthüt, kargaya karşı bülbül, eşeğe karşı at olacaksın.

• Tembellik nedir?
• Tembellik, nefsin yatağıdır.

• Kimin Hızır’ı olacağız?
• Hızır'ın olacaksın kendi kendinin.

• Hakikat nedir?
• Hakikat, mü’minin kaybolmuş malıdır. Nerede bulursa alır.

• Nasıl bir şehrin mimarı olma istersiniz?
• Toplam anlamıyla kent, ya imanı, ya isyanı haykırır. Ben, iman haykıran, sessizliğinde iman çınlayan şehirlerin mimarı olmalıyım. Müslüman olmak bana bu görevi yüklüyor.

• Kelimeye bakışımız nasıl olsun?
• Kelimeci ve lâfızcı olmayacaksın. Kelime ve lâfzın hakkını da vererek özcü ve ruhçu olacaksın.

• İslam milleti ile ilgili inancınız nedir?
• Bir gün gelecek, yine Yüce İslâm Milleti, bilinçlenecektir. Nerelerden nerelere geldiğini öğrenecek ve bu onu uyandıracaktır. Buna en büyük bir inançla inanıyorum.

• Meselelere bakışımız nasıl olmalıdır?
• Kayıtsız şartsız kabul veya kayıtsız şartsız kınamayı değil, inceleme, deneme, düşünme, karşılaştırma yollarıyla değerlendirmeyi şiar bilirim.

• Karaya düşen görev nedir?
• Karaya düşen, beyazı daha iyi belirtmektir; yoksa, bütün dünyayı kara renge boyama değil.

• Diriliş Toplumunda insan nasıl olmalıdır?
• Diriliş Toplumunda insan dünyaya sırtını çevirmez. Tam tersine, Dünya, onun eli altında bin bir açıdan optimal verime kavuşan bir tarla olur.

• Anlamak nasıl bir yaklaşım gerektirir?
• Anlamak masraflı iştir, emek ister, gayret ister, samimiyet ister.

• Kapitalizm ve komünizm sizin için ne anlam ifade ediyor?
• Kapitalizm, benim gözümde solun bir yüzü, komünizm öbür yüzüdür. İnsan olan derim tükürsün ikisinin de suratına.

• Müslüman İslam’ı nasıl yaşamalıdır?
• Müslüman, İslam’ı öyle sağ ve diri, canlı yaşa ki, seni öldürmeye gelen sende dirilsin.

• Müslüman nasıl olmalıdır?
• Müslüman merhametli olmalıdır ama bu merhamet istismar edilmemelidir.
• Her müslüman önce, kendi iç dünyasında müslüman olmalı, fakat ondan ayrılmaz bir şekilde toplum içinde ve toplum halinde de müslüman olmayı şart olarak idrâk etmeli. Ve nihayet bu psikolojik ve toplumsal muhtevaya mutlaka tarih şuurunu da eklemeli.

• Müslümanın işe bakış açısı ne olmalıdır?
• Müslüman için, iş, ibadettir. Müslümanlara hizmet etmek, dünyayı Allah yolunda imâr etmek ibadettir. Selâmet ve güven içinde ezanların minarelerden yükselmesi, namazların kılınması, müslüman ordunun düşman ordulardan daha üstün bir silâh donanımı içinde olmasına bağlıdır.

• Müslüman nasıl Müslüman olur?
• …müslüman, kendini müslüman bilmek veya saymakla müslüman olamaz. Müslümanlığı bir varoluş haline getirmek borcundadır.

• Çağımızda cihad neleri de kapsamalıdır?
• Çağımızda cihadın sadece cephede savaşmak olmadığını bilecektir diriliş eri... Ekonomi ve kültür savaşları da cihadın zaruri bölümleri ve kesimleridir. Cihadı, sadece savaşta, cephede silâhla çarpışmak biçiminde yorumlama gibi bir dar ve sınırlı anlayışa saplanmamalı. Kültür ve medeniyet savaşını da öncelikle borç olan savaşa katmalı. Daha doğrusu bu tür savaşın içinde düşünmeli.

• Her Müslümanın mükellefiyeti nedir?
• Her kişi kendi inancını, her mü'min toplum, kendi müslümanlığını korumak, devam ettirmek mükellefiyetindedir. Bunu yapmadığı takdirde umutsuzlukların, inkârın, isyanın uçurumlarına ve karanlığına yuvarlanabilir.

• Biz nasıl bir Müslümanız?
• Müslümanların kendine dönüşmesi, başka bir kültüre dönüşmelerinden belki daha güç, ama tek kurtuluş umutları olacaktır! Kimileri baba katında Müslümandırlar, kimleri dede katında. Kimilerinde Müslümanlık bir folklor, kimilerinde sararmış bir vesika, hattâ kimilerinde utanç da olsa bu mukaddes mirasın taşıyıcıları yine de onlardır...

• Biz Müslümanlar nerede hatada yaptık?
• İslâm düşünmenin yolunu kesmemiştir. Asıl biz düşünmeyi durdurduğumuzdan İslâm’la olan ilişkimizi gevşettik, hatta yer yer kopardık. İslâm’a olan aşkımızı yitirdik düşünme bağımsızlığımızı yitirdik. Zekâmızı kör bir ezbercilik batağına sapladık. Değer hükümlerimizi bir misyoner mantığının ağına taktık. Klasik kültürümüzü müsteşriklerin yorumuna ısmarladık. Hâfıza, ancak tarihin mirasını canlı tutmak için gerekli iken, batı kültürünün deşeleriyle doldu.

• Müslümana bir diyeceğiniz var mı?
• Müslüman, derinleş. Eşyayı olduğu kadar insana ve toplumlara doğru da derinleş.

• Her eser ne ister?
• Her eser bir yankı ister.

• Kurtuluş için ne yapma gerekir?
• Kurtuluş için Kur’an’ın açtığı ve ışık tuttuğu her yolu denemek gerekir. Başarıyı bize bağışlamaksa ancak Allah’a aittir.

• İslam nasıl bir medeniyettir?
• İslam açık bir medeniyet, ilerleyen, yeni varyasyonlarını ileride de bulabilecek bir medeniyettir.

• İslam prensipleri evrensel midir?
• İslâm prensipleri hiçbir zaman ölmemiştir ve ölmez, her zaman için dipdiridir, ezelî ve ebedîdir...

• İslami uyanış durdurulabilir mi?
• İslâm’ın uyanışını hiçbir engel durduramayacaktır.

• Bu dünya etme-bulma dünyası mı?
• Kendi hocasına saygı borcunu unutan, çömezinden sevgi beklememelidir...

• Kur’an’da hakikat nasıl anlatılır?
• "Kur'an 'Oku!' diye başlıyor ama, bütün sûrelerinde aksiyon, iç kaygıyla birlikte yürüyor. Kur'an'da, hakikat, teorik bir anlatışla değil, aksiyonla birlikte, ilim, sanat, tarih, hakikat, aksiyon, birbirinden ayrılmaz bir mucize içinde kaynaşmış ve vahiy dediğimiz bir öze dönüşmüş olarak geliyor."

• Şairin toplumdaki misyonu nedir?
• Şair, geleceği bugüne çeker. Bizden bir kaç yüz yıl ilerde yürür.

• Caminin toplumdaki fonksiyonu neydi?
• Cami bir ruhtu, bir bilinçti. O canlı olduğu sürece toplum da canlıydı.

• Zafer ne zaman olur?
• Bedir savaşı ebedi modeldir. İnanç tam, güven tam, sabır tam, cihat tam olduğu anda, zafer de tamdır."

• Düşünmek nasıl bir eylemdir?
• düşünmek, insana, Yaratıcı tarafından bağışlanan en soylu bir özellik değil midir?

• Nasıl bir erdemliliğimiz olmalıdır?
• Erdemlikte en yüce olmalısın ki ,peşin hükümle seni aşağı görmeye gelen kendi aşağılığını görsün.

• Yazı devriminin nasıl bir bedeli olmuştur?
• "Düşünce dirilişi konusunda, İslâm ülkeleri içinde yalnız Türkiye'yi ilgilendiren yazı meselesi vardır. Kendi an'anevî yazısını atarak lâtin harflerinden yeni bir alfabe düzen Türkiye, bu yazı durumuyla köklü bir düşünce dirilişine gidemez. Geçmişin kültürüyle yazı değişmesi yüzünden tamamen ilgisini kesen Türk düşüncesi, temelli bir yapı nasıl kurabilir, bilinmez. Bu yazı, lâtin harfleri gibi bile değildir. Çağlar içinde yavaş yavaş gelişerek, sert ve kaba yerler yumuşaya yumuşaya bir düşünceyi, kendisini mümkün mertebe peçeleyerek ifâde etmek vasıtasıdır yazı. Bundan ötürü de, her harfin, her yazı unsurunun büyük bir geçmişi ve tarihi vardır.

• En verimli hasat nedir?
• En verimli hasat, hakikatin hasadıdır.

• Avrupa’nın dramı nedir?
• Avrupa’nın en büyük dramı şudur: Kendini hiçbir zaman sevdirememesi.

• Batıyı kim yola getirebilir?
• İslam, Doğu'nun başı ve önderi olarak Batıyı da yola getirecek tek hakikatin sahibidir.

• Batı başarıyı nerede görmüştür?
• Batı giderek, başarıyı akıl yönünde gördü, erdemde değil. Bu yüzden erdem unsurunu yavaş yavaş çıkardı eyleminden.

• Endülüs medeniyetinin katili kimdir?
• Dünya tarihinin bir eşini kaybetmediği bir medeniyet olan Endülüs Medeniyeti'nin katili bizzat Avrupa değil midir?

• Hangi sanat uzun ömürlü olamaz?
• Hayatın ve hayat anlayışının en derin tabakasını dillendirmeyen, seslendiremeyen bir sanatın ömrü uzun olamaz.

• Kur’an, namaz ve oruç hakkında kısaca ne dersiniz?
• Kur'ân, canlı, diri ve kutsal diliyle çağırıyor, kadim yapraklar arasından. Namaz, vücutlardan ve ruhlardan bir Cebrail nefesi gibi geçerek çağırıyor. Oruç, bir ilkbahar bulutu gibi şehirlere iniyor ve suya hasret insanlara çağırıyor...

• Edebiyatın İslam’daki konumu nedir?
• İslâmın en gelişkin sanatı, edebiyat olmuş ve şiir alanının en büyük anıtları islâm şairleri tarafından dikilmiştir.

• Kurtuluş için ne yapma gerekir?
• Kurtuluş için Kur'an'ın açtığı ve ışık tuttuğu her yolu denemek gerekir. Başarıyı bize bağışlamaksa ancak Allah'a aittir.

• Gurur, alçakgönüllülük ve tevazu kelimelerini birer kelimeyle ifade eder misiniz?
• Gurur, öldürücüdür, alçakgönüllülük, diriltici, Tevazu ise, kapıları açan tek anahtardır...

• Eskimeyen husus nedir?
• Düşünceler, sistemler, doktrinler eskir. Eskimeyen hakikattir!

• Çağımızda diriliş nasıldır?
• Artık çağımızda bölge bölge diriliş değil, bütün insanlığın dirilişi söz konusu olmaya başlamıştır."

• Diriliş nedir?
• D i r i l i ş , batılılaşmaya paydos deyiştir.

• İslâmın Dirilişi” sözünüzle neyi kastediyorsunuz?
• İslâmın Dirilişi deyimiyle şüphe yok ki, İslâm halklarının dirilişini söylemek istiyoruz. Yoksa İslâm prensiplerinin değil. Çünkü İslâm prensipleri hiçbir zaman ölmemiştir ve ölmez, her zaman için dipdiridir, ezeli ve ebedidir.

• Namaz nedir?
• Namazsa günde beş kere kapımızı çalan güneştir.

• Namaz insanı ne yapar?
• Namaz bir Müslümanı en keskin çizgilerle Müslüman olmayanlardan ayırır.

• Özgürlüğün eşitliğin insanı getirdiği nokta nedir?
• Özgürlük dedin, eşitlik dedin, başka bir biçimde insanı insana köle yaptın. Allah'ın kulu olmaktan kaçtın, insanın ve eşyanın kölesi oldun.

• Bunalan insan ne yapmalıdır?
• Bunalan insan, namaz kalesine oruç burcuna sığınmalıdır.

• Oruç nedir?
• Oruç, insanın katıldığı, her yıl bir ay katıldığı bir ruh şölenidir.”

• Oruç da iftar eder mi?
• Ve orucun da iftarı vardır. Oruç, mü'minin kalbinde iftar eder.

• Oruç şehre nasıl geliyor?
• "Oruç, bir ilkbahar bulutu gibi şehirlere iniyor ve suya hasret insanları çağırıyor."

• Oruçla ilgili güzel bir şey söyler misiniz?
• Oruç ayı geldi. Cehennem uzaklaştı, cennet yaklaştı. Ne güzel..

• Bayrama bakış açımız nedir?
• Bayramda mezarlıklar da ziyaret edilir. Sevincin en şiddet kazandığı anda ölüm ihmal edilmez. Atalarla, ölülerle de bayramlaşılır.

• İslam müslümanın yüzüne yansır mı?
• Nitekim, bizim ihtiyar kadınlarımız bile sevimli ve nûranî olurlar. Öbürlerininkinin yüzü ise kapkara ve bakılmayacak kadar çirkin..

• İzm’lerin tercih ettikleri renkler onların düşüncelerini mi yansıtıyor?
• Komünizmin rengi kızıldır. Yani ihtiras ve kan rengi. Kapitalizmin rengi siyahtır. Yani taassup ve ifrat rengi. İslam’ın rengi ise beyaz, mavi ve yeşildir. Yani akıl, umut, sulh ve selamet rengi.

• İnanç utanç ilişkisi nasıldır?
• İnancın yarısı utançtır. Her şeyi tam olsa da, utancını yitirmiş bir medeniyet sağlıksızdır.

• İnanmakla inkar arasında nasıl bir fark vardır?
• İnanmak bir görüştür, inkâr bir görüş değil, bir kritik (bir tenkit)tir.

• Şehadet kelimesi nedir?
• Şehadet kelimesi, İslamı tanıma ve İslamca tanınma ve ona katılma kelimesidir.

• İslam nedir?
• İslam, hakikati çıplak görmek demektir.

• İslam nasıl bir etki yapar?
• İslam ,uyandırır, zekayı işler hale getirir.
• İyi bir kişide ağırlıklar kötülüklerdir, kötü bir insanda da iyilikler.

• Üstad söyleşimizi sizin muhteşem sözünüzle tamamlayalım mı?
• UMUTSUZLUK YOK GÜN GELİR GÜL DE AÇAR BÜLBÜL DE ÖTER

Not: Yukarıdaki cevaplar Sezai karakoç’un eserlerinden alınarak bu muhayyel söyleşi kurgulanmıştır