• 1972 yılında Ankara’da doğdu.
• 1995 yılında Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü’nden mezun oldu.
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı’nda yüksek lisans, aynı kurumun Fizyoloji Anabilim Dalı’nda ise doktora eğitimini tamamladı. Bu süreçte sinirbilimleri ve deneysel epilepsi konuları üzerinde çalıştı.
• 2016 Yılından itibaren Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
• Bilimsel araştırmalarını son yıllarda sinir sisteminde kaotik ve fraktal özellikler konularında yoğunlaştıran Sinan Canan aynı zamanda Kaos Teorisi, Karmaşıklık, Fraktal Geometri, Doğadaki biçimler, Öğrenme, Lisan ve afazi, Zihin ve Beyin gibi konularda ülke çapında genel dinleyiciye yönelik konferans ve programlar da düzenlemektedir.
• Sinan Canan’ın “Kimsenin Bilemeyeceği Şeyler” başlıklı bilim ve bilim felsefesi denemeleri tarzında yayınlanmış bir kitabı da bulunmaktadır.
• Sinan Canan evli ve üç çocuk babası olup, “hayatın, tek bir işle uğraşmak için fazla uzun; insanın ise, tek bir işle ömrünü tüketmek için fazla karmaşık olduğuna” inanmakta ve bu yönde çalışmalarına elinden geldiğince devam etmektedir…

• Dilimiz neyi ifade eder?
• Dilinizin sınırları, dünyanızın sınırlarıdır...

• Aşık olma kararını hangi organ verir?
• Aşık olma kararını beyin verir , kalp değil …

• Hangi konfor bizi ne yapar?
• Beden konforu bizi öldürür, kafa konforu da ruhumuzu çürütür.

• İnsan nasıl bir varlıktır?
• İnsan, karnı doyduğu zaman sorun çıkartan tek canlıdır.

• İnsanı ne yıkar?
• İnsanı açlık veya çaresizlik değil, anlamsızlık yıkar.

• Sevdiğimiz işte çalışma çok mu önemlidir?
• Sevdiğiniz bir işle hayatınızı kazanırsanız, bir gün bile çalışmış olmazsınız.

• Neden bilmiyorum diyemiyoruz?
• Bizim ülkede sorduğunuz herhangi bir soruya "bilmiyorum" yanıtı almanız çok zordur. Ayıp sayarız "bilmiyorum" demeyi.

• Bir kişiyi mantıken ikna etmek yeterli olur mu?
• Bir insanı mantık yoluyla ne kadar tartışılmaz derecede ikna ederseniz edin, o insanın duygusal devrelerinde gerekli değişiklikler oluşmadığı takdirde davranışlarının değişmesi çok zordur.

• Uyku önemli midir?

• Uyku çok önemlidir.

Uyumazsanız öğrenemezsiniz, beyninizi doğru kullanamazsın

Kaliteli ve kısa bir uyku için az yiyin, çok hareket edin, günde en az bir kez gerçekten açlık hissedin, moralinizi yüksek tutun.

Gece geç saatlere kadar ayakta ve ışıkta kalmayın.

Hiç uyumadan sürekli okuyup çalışmaktansa azar azar çalışıp arada uyumak cok daha akıllıca bir çözümdür.

• Benjamin Franklin özür ile ilgili ne söylemiş?
• Hiçbir özrü ' bahane' ile kirletmeyin...

• Karşılaştığınız en zor engel nedir?
• İnsanların kültür, inanç , alışkanlık ve ön kabullerinden daha zor bir engelle hiç karşılaşmadım.

• Alfred de Vigny her insandan bir şey öğrenmeyle ilgili ne söylüyor?
• Hiçbir insan rastlamadım ki onda öğrenilecek bir şey olmasın.

• İnsanı ne yıkar?
• İnsanı açlık ve çaresizlik değil, anlamsızlık yıkar. Anlam varsa her zaman çare vardır.

• Bizi en çok zenginleştirecek ipuçları ne olabilir?
• Diğer insanların bakış açıları, eğer doğru anlayabilirsek, bizi en çok zenginleştirecek ipuçları olabilir.

• Bir günlüğüne de olsa ne yapalım?
• Bir günlüğüne de olsa taraftarlığınızı, partizanlığınızı, ideolojinizi ,ezberinizi, bildiğinizi sandığınız inancınızı ve görmenizi engelleyen her türlü batıl itikadınızı bir kenara bırakın ve yakından, iyice yakından bakmaya çalışın .

Acınızı dindirmek için acı istemekten vazgeçin artık. İstediğiniz intikamın ve acının ;acınızı katlayacağını , kanserleştireceğini biliyorsunuz. O zaman yakından bakın ,merhamet edin, insanlığınızın gereğini hatırlayın ve başı kestirecek değil ,savaşı kesecek sözleri arayıp bulun. Bulamazsanız sükût ediverin.

• Aç kaldığımızda bünyemizde ne olur?
• Aç kaldığımızda, büyüme hormonlarınızın salgısı artar, beyniniz yeni hücreler üretme işine ağırlık verir, sindirim sistemimiz kuvvetlenir, bedendeki yağ depoları yakılır ve genel anlamda bedenimizi kanser gibi sorunlu hücrelerden temizleyen mekanizmalar güçlenir. *Tıpben ömür uzattığını bildiğimiz çok az şeyden biridir.

• Bilmiyorum diyebilen ne demek istiyor?
• Bilmiyorum diyebilen aynı zamanda "bilmek istiyorum" diyebilendir. "Biliyorum" dediğinizde artık öğrenecek bir şeyiniz de yok demektir.

• Gerçek öğretici kimdir?
• Gerçek öğretici, bildiğini öğrettiği kadar, nasıl öğrenebildiğini de öğretebilen, bunu bizzat gösterebilen kişidir."

• Benlik neden oluşur?
• Benlik, her türlüsüyle zanlardan oluşur ve her zan da insan ruhu için bir hapishanedir.

• Konfor ve rahat bize ne yapar?
• Konfor ve rahat, bizi uyuşturuyor ve beynimizin çalışmasını engelliyor.

• Nasıl iletişim kuruyoruz?
• Kısacık metinlere yerleştirdiğimiz birkaç duygu simgesi (emoji) ve bölük pörçük, alelacele yazılmış mesajlarla “iletişim” kuruyoruz.

• Moraliniz bozuk olduğunda hangi müzikleri dinleriz?
• Moraliniz bozuk olduğunda dinlemeyi tercih ettiğiniz müzik türlerine bakın. İnsanlar genellikle “kafaları bozukken” neşeli ve oynak nağmelere katlanamazlar. Zihinsel ve duygusal durumlarına uygun, hüzünlü ve kederli müzikler onları daha fazla çeker.

Kederli olduğunuzda, kederli nota dizilerini dinlerseniz, o besteyi yapan kişinin sizin durumunuzu anlayabilecek birisi olduğunu hisseder ve onunla bir şekilde “iletişim” kurarsınız. Buna ihtiyacımız vardır zira kederimizi en iyi azaltan şey, bir başkası ile duygudaşlık kurarak bu hisleri paylaşmak ve bulabilirsek sorunumuza birlikte bir çözüm bulmaktır.

• William James takdir edilme ile ilgili ne söylüyor?
• İnsan doğasına dair en derin ilke , takdir edilme ihtiyacıdır.

• Cesaret nedir?
• Cesaret korkusuzca hareket etmek değil, korkuyor olmamıza rağmen bir hedefin üzerine gidebilme kararlılığıdır.

• Hayal kurmak nedir?
• Hayal kurmak, çocukluk döneminin neredeyse tam zamanlı mesai konusu iken, sonra kaybettiğimiz bir beceridir.

• Duygularımızı ne şekillendirir?
• Duygularımız düşüncelerimiz tarafından şekillendirilir. Nasıl bakarsak öyle görür, nasıl görürsek öyle hissederiz. Varsayılan ayar olarak ‘olumsuzluğu tespit etmeye’ odaklı zihinler, doğal olarak her olumsuz durumda duygusal açıdan olumsuz uçlara savrulmaya çok daha yatkınlardır.

• “Maksimum egzersiz” vücuda faydalı mıdır?
• Sınırları iyice zorlayıp da “maksimum egzersiz” durumuna yaklaştığımızda bağışıklık sistemimizin gücü tekrar düşmeye başlar. Çünkü bağışıklık sistemimiz, vücutta mikroplarla ve bozuk hücrelerle mücadele etmek için çokça enerjiye ihtiyaç duyan bir sistemdir. Egzersizin aşırısı ise vücuttan çok fazla enerji çekerek vücudun enerji dengelerini bozar. Böylece aşırı yoğun egzersizler, vücutta bağışıklık sisteminin enerji hakkından da çalmaya başlar.
• Basiret nedir?
• Basiret ileriye dönük görüş kazanabilme yetisidir.
• Feraset nedir?
• Feraset:insanın iç dünyasının dış dünyası kadar dinamik olduğunu bilme, o an ki halin geçiciliğini anlayabilme ve özüne dürüst kalabilme kapasitesidir.
• Cömertlikle ilgili farklı bir bakış açınız var paylaşır mısınız?
• Biz maalesef cömertliği sadece ihtiyaç sahiplerine maddi yardım yapmak olarak değerlendiriyoruz. Oysa cömertlik negatif düşünceleri zihnimizden çıkarmayı ve olumlu düşünceleri birbirimizle olan münasebetlerimize yansıtmayı da kapsayan bir kavramdır.
• Sınırsız olan nedir?
• İnsanın ihtiyaçları değil “istekleri” sınırsızdır ve gerek bireysel gerek örgütsel ölçüde sınırsız istekleri karşılamaya kalkışmanın bedelini tüm tarih boyunca toplumların pek acı şekillerde ödediğini görüyoruz.
• Dünyada uzun süre kalmanın yolu nedir?
• Dünya üzerinde en uzun süreyle hayatta kalan canlılar, mecbur kalmadıkları sürece hemtipleri ile asla rekabete girmezler. Örneğin bir ormanın içindeki ağaçlar birbirleri ile yarışmaya kalkmazlar. Aksine, ekosistemin içinde herhangi bir ağacın kökünde zayıflık hissederlerse bir süreliğine kendi besinlerinden kesip, zayıf düşen ağaca besin kaydırmaya başlarlar.
• Değişime bakışımız nasıl?
• Değişim evrende bir yasa iken bizde sabitlik esas sanki…
• Bir kişinin öncülük edebilmesi için neye sahip olması gerekir?
• Küresel araştırmalar ve sinirbilim, bir kişinin başka bir kişiye öncülük edebilmesi için önce kendi kendine yön verebilme yetisine sağlam şekilde sahip olması gerektiğini çok açık olarak ortaya koyuyor.
• Niyetlerimiz neyi oluşturur?
• Niyetlerimiz, özellikle de en temel ve anlamsal olarak en belirleyici olanları, zihnimizde dönüp duran düşünce kalıplarını oluşturur. Bu düşünceler, hayaller ve planlar, beyin devrelerimizde şekillendirici bir etkiyle kendini gösterir.
• Maya Angelou’a göre insanlar neyi unutmazlar?
• İnsanlar ne yaptığınızı, ne dediğinizi unutabilir ama onlara kendilerini nasıl hissettirdiğinizi asla unutmazlar.
• Cesaret nedir?
• Cesaret, ilk adımı atmaya vesile olan içimizdeki itiş gücüdür.
• Ünlü filozof Aristo’ya göre cesaret nedir?
• Cesaret insani becerilerin en kıymetlisidir. Zira kendinden sonrakilerin sadece kaderini değil, kalitesini de belirler.
• Nedenlerimiz neyi oluşturur?
• Neden’lerimiz, hareketlerimizdeki ‘niyet’lerimizi oluşturur. Niyet, faaliyetin arkasındaki nedendir. En derin niyetlerimiz, en derin arzularımız ve en dipteki korkularımız, hayatımızın yönünü, aldığımız kararların genel doğrultusunu belirleyen zemin faktörlerdir. Niyetler duygusal dünyamızın ‘ton’undan çok etkilenir. Coşkulu ve yaşama sevinci ile dolu bir duygu durumu, harekete geçirici ‘pozitif’ niyetleri daha kolay üretir ve onların peşinden daha motive bir şekilde koşmayı sağlar.
• Nedeni ve niyeti belirgin olan insan nasıl bir yoldadır?
• Nedeni ve niyeti belirgin olan insan hata yapsa da, yanlış yola sapsa da doğru rotadadır. Yine kadim kültürümüz bizlere “niyet hayır akıbet hayır” diye öğütlerken niyetin gücüne dair bizlere sağlam bir güvence verir: Niyetimiz neyse, oraya doğru gideriz; talebimiz neyse o oluruz.
• Niyetimiz önemli midir?
• Niyetimiz neyse oraya doğru gideriz, talebimiz neyse o oluruz.
• Zaman ne zamanıdır?
• Zaman severek evrilme ve sevgiyle eğitme, eğitilme zamanı...
• Akıl nedir?
• Arapça kökeni itibariyle “akıl” kelimesi “bağlamak” anlamına gelir. Yaygın anlamıyla, zihinsel tecrübeleri bir bütün halinde birbirine bağlayabilme ve buradan anlam üretebilme yeteneğine işaret eder.
• Hata nedir?
• Hata dediğimiz şey, gerçeği bir anlık da olsa tam görememe durumudur ve öğrenmeyi, gelişmeyi destekleyen geçici bir hadisedir.
• Abraham Maslow potansiyelimizin azını kullanırsak ne olacağıyla ilgili ne söylüyor?
• Eğer bile bile gücünüzün yettiğinden daha azını olmayı planlıyorsanız sizi uyarırım; hayatınızın geri kalan kısmında mutsuz olacaksınız. Kendi yeteneklerinizden ve olanaklarınızdan kaçıyor olacaksınız.
• İhtiyacımız olan en önemli şey nedir?
• İhtiyacımız olan en önemli şey, ataleti kıracak olan minik cesaret adımlarıdır. Zira cesaretin bittiği yerde esaret başlar.
• İnsanın neye karşı tahammülü azdır?
• Açlığa ve maddi eksiklere uzun süre katlanabilen insan , anlamsızlığa karşı bu kadar tahammüllü değildir.
• Rekabet neyi ifade eder?
• Rekabet; yaşayan canlılar ya da kuruluşlar arasındaki daha iyiye ulaşma, daha iyi sonuç alma adına içine girilen durumu -yarışmayı- ifade eder. Yarışma fikrinin altında ise kaynak yetersizliği yer alır. Denklem şöyle çalışır: “Ortamda herkese yetecek kadar X yok, dolayısıyla benim atik davranıp kendime hak gördüğüm kadar X’i herkesten evvel almam gerek.”
• İnsan ne zaman sevilmelidir?
• İnsan mutlu olduğu sürece değil, geliştiği sürece sevilmelidir çünkü sevgi sevme eylemi içinde bulunduğumuz şeyler veya kimselerle sürekli etkileşim halinde olduğunu kabul etmeyi ve bu iletişimden beslenerek sürekli öğrenmeye açık kalabilmeyi gerektirir. Sevgi, gerçek anlamda bir varoluş halidir; her daim bütünleyici, kapsayıcı ve öğreticidir.
• İnsan ne zaman hayret eder?
• İnsan bilmediğini öğrendiğinde hayret eder. Her şeyi bildiğini zanneden ne öğrenebilir ne de hayret edebilir. "Bilmiyorum!" diyebilenlerin bu yüzden hayreti ve görgüsü daha kolay artar. "Biliyorum!" diyen öğrenemez; "Bilmiyorum!" diyene tüm öğrenme kapıları açılır.
• Gerçekler beklentilerimize uyar mı?
• Gerçekler çoğu zaman beklentilerimize uymaz"
• Anlam nedir?
• Anlam, insanın hayatını sürdürebilmesi için temel bir psikolojik zemindir.
• Gelişim için ne yapmak gerekir?
• Konforu bozup ataleti yenmeden gelişim mümkün olamaz. Gelişim için gayret, gayret için bir NEDEN ve sonrasında da cesaret gerekir"
• Cesaretin bittiği yerde ne başlar?
• Cesaretin bittiği yerde esaret başlar"
• Son olarak basireti nasıl geliştirebiliriz?
• Cesaretle denemeden ve "başarısız" olmadan, basireti geliştiremeyiz. Bu gerçek, beynimizin temel kurallarından birisidir.
• Bu güzel söyleşi için teşekkür ediyorum.
• NOT: Bu muhayyel söyleşi yazarın eserlerinden alınan cümlelere sorular üretilerek kurgulanmıştır.