İsmet Özel’le muhayyel söyleşi

1944 yılında Söke'li bir polis memurunun altıncı çocuğu olarak Kayseri'de doğdu.
İlk ve orta öğrenimini Kastamonu, Çankırı ve Ankara'da yaptı.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde bir süre okuduktan sonra Hacettepe Üniversitesi'ne geçerek Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi (1977).
Ataol Behramoğlu ile birlikte Halkın Dostları dergisini çıkardı.
Devlet Konservatuarı'nda Fransızca okutmanı olarak çalıştı.
İstiklal Marşı Derneği kurucusudur.
Evlidir. Dört çocuğu vardır.

ESERLERİ:

Üç Mesele (1978) Şiir Okuma Kılavuzu (1980)
Zor Zamanda Konuşmak (1984)
Taşları Yemek Yasak (1985)
Bakanlar ve Görenler (1985)
Faydasız Yazılar (1986)
İrtica Elden Gidiyor (1986)
Surat Asmak Hakkımız (1987)
Tehdit Değil Teklif (1987)
Waldo Sen Neden Burada Değilsin? (1988)
Sorulunca Söylenen (2000)
Cuma Mektupları (1-10) (1995-2004)
Tahrir Vazifeleri
Neyi Kaybettiğini Hatırla (1994)
Ve'l-Asr
Bilinç Bile İlginç
Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar (1995)
Tavşanın Randevusu (1996)
Kırk Hadis (2004)
Henry Sen Neden Buradasın? 1-2 (2004)
Kalın Türk (2006)
Desem Öldürürler Demesem Öldüm
Çenebazlık (2006)
Şairin Devriye Nöbeti 1 - Tok Kurda Puslu Hava
Şairin Devriye Nöbeti 2 - Bileşenleriyle Basit
Şairin Devriye Nöbeti 3 - Neredeyizim
Şairin Devriye Nöbeti 4 - Ebruli Külah
Şairin Devriye Nöbeti 5 - Evet mi Hayır mı? Sınıf Savaşı Evet, Milli Mücadele Hayır
Şairin Devriye Nöbeti 6 - Allah'ın Emri Zaid/Plus Peygamberin Kavli
Şairin Devriye Nöbeti 7 - Evlenseydik Boşanacaktık
Şairin Devriye Nöbeti 8 - Hayatın Manası versus Manalı Bir Hayat
Şairin Devriye Nöbeti 9 - Karz-ı Hasen
Şairin Devriye Nöbeti 10 - Siper Beden
Şairin Devriye Nöbeti 11 - Muvazzaf
Şairin Devriye Nöbeti 12 - Başbaş Başbaşa Başabaş
Bir Akşam Gezintisi Değil, Bir İstiklâl Yürüyüşü - 1
Bir Akşam Gezintisi Değil, Bir İstiklâl Yürüyüşü - 2
Pergelin Yazmaz Sivri Ucu (2021)
İslamla Dalgalanmış Varoluş (2021)

Günün en kıskanç vakti ne zamandır?
Sabah günün en kıskanç vaktidir..

Neden yoruldunuz?
Yoruldum dünyayı tanımaktan

Kim başkalarının özgünlüğüne değer biçemez?
Kendisi özgün olamayan başkalarının özgünlüklerine de bir değer biçemeyecektir.

İnsan kendini kandırmayı seçer mi?
İnsan kendini kandırmayı seçmişse bu aldanışın ucuz ve kolay yolunda aldanan ve aldatan aynı tarafta olacak, sonuçtan sorumlu olan da aynı taraf olacaktır.

Cehaletten kurtulmanın yolu nedir?
Cehaletten kurtulmanın yolu bazı şeylerin cahili olmaktan geçer.

Müslümanlar etkin olmak için ne yapmalılar?
Müslümanlar kendi muhtevalarını yeni baştan kavramadıkları sürece ne kendileri dışında kalanlara kimliklerini gösterebilecekler, ne de sadece Müslümanlara mahsus olan davranış biçimlerini etkinlikle ortaya koyabileceklerdir.

Hayatımıza anlamı biz mi kazandırıyoruz?
Hayata, kendi hayatımıza dahi anlamı biz kazandırmıyoruz. Biz yalnızca hayattaki anlamı, hayatımızdaki anlamı öğrenme durumuyla yüzyüzeyiz. Bu sebeple hayatımıza yeni bir anlam katmak diye bir husus sözkonusu olmaz. Zaman içinde biz ancak hayatımızın anlamlarından birinin daha bilgisine sahip olabiliriz.

Modern yaşama biçiminin nesi korkutuyor?
Modern yaşama biçiminin dünyadaki yaygınlığı geleneksel değerleri korumak isteyen kimseleri korkutuyor.

İslamiyet’in nesini anladığımızda neden kurtulabileceğiz?
İslâmiyet'in insanın yegane kulluk biçimi olduğunu, bize dünyanın telkin ettiği tasarılar yardımıyla İslam'a anlam veremeyeceğimizi, tersine hayatımıza vereceğimiz anlamın Kur'an ve Sünnet'ten edinilebileceğini anladık mı, o zaman kendimizi aldatmaktan kurtulabileceğimiz gibi, diğer Müslümanlarla olan münasebetimizde kaybedilmeyecek bir değeri de ele geçirmiş olacağız.

İslam’ın bazı insana sınırla çizmesinin sebebi nedir?
İslâm insana bazı sınırlar çizerken onu bir kalıpta dondurmak amacını gütmekten çok uzakta, onun bu sınırlar içinde bir hazineye kavuşacağını müjdelemektedir.

Müslüman olarak yolumuz nereden geçmeli?
Müslüman olarak yolumuz birbirimizi anlamaktan geçmiyorsa, hiçbir yere de varmayacak demektir.

Allah’a güvenmek ne işidir?
Allah'a ve yalnız Allah'a güvenmek bir iç terbiye işidir.

Kendimizi ne zaman İslâm'a kapatırız?
Kulluğumuzu dünyada karşılaştığımız imkânlardan istifade için kullanmaya başladığımız zaman kendimizi İslâm'a kapatırız.

İslâm'ı mevcut şartlara adapte etmek nasıl bir sonuç verir?
İslâm'ı mevcut şartlara adapte etmek İslâm'dan uzaklaşmaktan başka sonuç vermez.

Yüzünü Batı'ya dönmüş aydınların durumu nedir?
Sık sık görüldüğü üzere yüzünü Batı'ya dönmüş aydın (!) lar kraldan daha çok kralcı

Firavunlar bitti mi?
Bugün artık firavun yoktur ama sıradan insanların firavunlaşmasına müsait bir sistemin kıskacı vardır.

Her şeyin nesi vardır?
Her şeyin bir fiyatı vardır. Size huzur verdim diyenler bizden ne aldıklarını da söylesinler.

Müslümanın nasıl bir meselesi olmalıdır?
Eğer yaşanan herhangi bir sistemin herhangi bir birimi olmayı reddetmek diye bir meselesi yoksa bir Müslümanın, Müslümanlığa ilişkin hiçbir meselesi de yok demektir.

Batı medeniyeti neden hala baskındır?
Batı medeniyeti bütün cehaletine rağmen baskın bir unsur olarak yer sahibiyse bunun mümkün olmasını sağlayan İslâm camiasının sorumluluk yüklenmekten kaçınır olmasıdır.

İnsanlar neyin gölgesine sığınıyorlar?
Zaten insanlar genel doğruların gölgesine sığınıp olmadık yanlışları işleyip durmuyorlar mı?

Irkçılık nedir?
Oysa hepimizin kolaylıkla farkedebildiği gibi, ırkçılık hayvanlar dünyasına hayatiyet veren hiyerarşiyi insanlar dünyasına taşıma gayretinden fazla bir şey değildir.

Gerçek sözler hangi sözlerdir?
Gerçek sözler, söylenmemiş sözlerdir.

Müslümanlık Müslümana ne sağladı?
Müslümanlık her Müslümana dünya hayatının gerekleri karşısında bir tarağın dişleri gibi benzerlikler sağladı.

Efendiyi çaresiz bırakacak olan nedir?
Bir gün köle: "Hayır ayakkabılarını boyamıyorum!" dediği anda, fırça kullanmasını beceremeyen efendi çaresiz kalacaktır.

Beşerin gönlü nasıl şekil alır?
Beşerin gönlü tutturduğu istikametle şekil alır. Önce kendinize bir istikamet belleyip oradan kendinize bir gönül temin edemezsiniz.

Hangi bilgi fayda vermez?
Hangi limana varacağını bilmeyen gemiciye derin bir denizcilik bilgisinin faydası ne?

Kim daha fazla gürültü yapar?
Yerinde sayanlar ve yerinde emir verenler yürüyenlerden çok fazla gürültü yaparlar. Üstelik toz da kaldırırlar.

İslam nasıl hükümler taşımaktadır?
İslam biz insanların ne yapıp edecekleri konusunda sarih, şüpheye yer bırakmayan hükümler taşımaktadır. Eğer bu hükümleri bilmiyorsak zavallı insanlarız, biliyor da yerine getirmiyorsak hem dünyamızı hem ahiretimizi karartıyor ve bunun yanı sıra insanlığa karşı suç işliyoruz demektir.

Neyi hatırlamalıyız?
Unutmamak gerekir ki gerek Ortaçağ'da gerekse kapitalizm sonrasında başkasının zenginliği ve ihtişamına göz dikerek yağmacı seferler düzenleyen yalnızca Batı olmuştur.

Tek önemli husus nedir?
Tek önemli husus yaşadığımız ve kaldığımız dünyayı hangi okul düzeni içinde kavradığımız ve açıkladığımızdır. Eğer kavrayış ve açıklayış biçimimiz de Batı düşüncesinin bir varyasyonu yani Kur'an ve sünnetten kaynaklanmayan bir biçimi ise yaptığımız şeytanlıktan başka bir şey değildir.

Batıya üstünlük sağlayan unsur nedir?
Batı'ya tartışmasız üstünlüğünü sağlayan unsur onun ateşli silahlarla desteklenmiş ticari yağmacılığıdır.

İnsan ne yapabilir?
İnsan her şeyi yapabilir ama ne yapıp yapmayacağı helal ve haram sınırları içinde anlaşılabilir.

Bilginin insan için anlamlı hale gelmesi nasıl mümkün olur?
Bilginin insan için anlamlı hale gelmesi ancak o bilginin yaşama meselesi olarak o insanla bağlantılı hale gelmesiyle mümkün olur.

Bizi özgür kılabilecek husus nedir?
Bizi özgür kılabilecek husus bizlerin doğru ve yanlış, helal ve haram meşru ve gayri meşru olan hakkındaki şuurumuzdur. Önce özgür olmalıyız, yani müslüman olduğumuz ve bizi müslim kılan ayırıcı vasıflar hakkında kesinliklere, sarahate ve vuzuha ulaşmalıyız. Bu bizim özümüzü gür, zihnimizi selim, bedenimizi küfrün tasallutundan bağımsız kılacaktır.

Güzellik nerededir?
Güzellik gönüldedir. Gönüldür tek hamleyle hem kavrayışı , hem inanışı, hem de davranışı ihata eden.

Modern yaşama biçimi kimi yozlaştıramaz?
Modern yaşama biçimi küfür ile iman arasına çizgi çekmeyi bilen hiçbir müslümanı yozlaştıramaz. Yozlaşanlar modern yaşama biçimiyle karşılaşmadan önce de böyle bir çizgiyi hayatlarında önemli saymamış olanlardır. Bazı degerleri korumak insanların ihtimamını ister, bazı değerler ise insana ihtimam gösterirler. Birincisini insanlar korur, ikinciler insanı korur.

Öğrendiklerimizle ilgili ne söylersiniz?
Eğer şimdiye kadar başımıza gelenler bize bir şey öğretmediyse, bundan sonra bildiklerimiz hiç işe yaramayacaktır.

Nasıl özgür oluruz?
Bizim özümüz Rabbimiz tarafından bize verilmiş bir cevherdir. Eğer biz onun değerini bilir ve korursak gürleşir. Özgür oluruz.

Müslümanlarla ilgili neye inanıyorsunuz?
Ben yolumuzun bir düşünme yolu olduğuna, bu yolu yürüyecek olanların da özgür müslümanlar olabileceğine, özgür müslümanların da kendi insan vasıflarını tanıdıktan sonra birlikte yürümeyi düşündüğü veya seçtiği müslümanın insan vasıflarım tanımakla ilk adımını atabileceğine inanıyorum.

Müslüman ülkelerde ne oldu?
Müslüman ülkelerde hem hümanistler hem de modernist İslâmcılar Batılı değerleri dokunulmaz kılma konusunda kendi usûllerince yarıştılar.

Doğruları ve doğruluk ölçüleri değişenler kimlerdir?
Doğruları ve doğruluk ölçüleri değişenler daha derin uyumak için kısa bir süre uykularından fedakârlık edenlerdir.

İslam nedir?
İslam'ın yeni bir düşünme yolu olduğunu anlayabilmek özgür olmaya dayalıdır. İslam özgür olmanın bilgisidir. Halbuki kişilikleri silmek ve bir yorumla sistemleştirilmiş bir yapıda gerçeği mutlaklaştırmak yalnızca kulun kula kulluğunu getir ki bu da İslam’ı kundaklamaktan başka bir şey olmaz.

Bir şey yapabiliyor olmak nasıl bir duygu oluşturuyor?
Hayvanlar gıdalarını bağımsızca elde ederler, düşmanlarından kaçabilir, avlarına saldırabilirler. Bu yönden bakılırsa kendi iktidarlarını ellerinde tutuyor gibidirler. Eğer bir canlı kendi gücünü kendi yönetebiliyorsa kul olmadan yaşayabilirmiş gibi düşünmeye yatkınız. Nitekim isyan, inkâr ve nisyan içinde bulunanlar düşünce ve davranışlarında kendi kendilerine yettiklerine inanıyorlar.

Biz İslam’a bağlanmaz isek ne olur?
Biz İslam’ın hayatiyetine bağlanamaz isek, Allah bu bağı ika edecek yeni Müslümanlar halkeder.

İnsanlara ne öneriliyor?
Dişlerin varsa ısır, pençen varsa parçala. Hayatta kalmak için senden daha zayıf olanları avlamak, yutmak zorundasın. Gücün yetiyorsa hükmet, ama gücün yetmiyorsa üzerindeki hükümranlığa rıza göster.

Bir bilgin özgünlüğünü nasıl bulabilir?
Bir bilgin başka bilginleri, sanatçıları, filozofları izleyerek özgün biçimini bulabilir, özgünlüğünü de bu ilişki içinde koruyabilir ancak. Aynı olay sanatçılar ve filozoflar için de geçerli.

Taşları yemek yasak mı?
Sana yaramıyorsa bırak başkasına yarasın. Sana yaramadığı halde sende olan hem senin hem başkasının aleyhinedir. Taşları yeme, taşları yemek yasak.

Özgür insan nasıl biridir?
Özgür insan akıllıdır ve akletmeyi bilir, çünkü akletme gücü ona Yaradan’ın verdiği değerlerden biridir.

Hakikat değişir mi?
Hakikat değişmez. Değişen bir şey varsa o da insanın durumudur.

İnsan gibi yaşamak nasıl mümkün olur?
İnsan gibi yaşamak ancak Kur'an-ı Kerim'in insan için çizdiği sınırlar içinde mümkün olabilir.

İki yüzyıldır Müslümanlar neyin yolunu arıyorlar?
İki yüzyılı aşkın bir süredir Müslümanlar politik, iktisadi, kültürel baskıları başlarından defetmenin, Batılı kabadayıya haraç vermemenin bir yolunu arıyorlar.

“Lâ ilahe illallah” demek ne zamana bırakılamaz?
Bütün Müslümanlar bilirler ki “Lâ ilahe illallah” demek, diyebilmek hiçbir zaman bir sonraki zamana bırakılamaz.

İnsanı diğer ümmetlerden ayıran nedir?
Böcekler, balıklar, sürüngenler, kuşlar ve bütün diğerleri bizler gibi ümmetlerdir. İnsanı onlardan ayıran yalnızca bir “emanet”tir. Emanete ihanet etmek veya etmemekle insan öteki mahlukattan ayrılır veya onlardan farkı kalmaz.