“Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası” 1947 yılında kutlanmaya başlamıştır. Her yıl Ocak ayının ilk pazar gününden başlayan haftada kutlanan “Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası’nın amacı verem ile ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa bütün kesimlerin dikkatinin çekilmesidir. Bu yıl 78. Verem Haftasını kutlamaktayız.

VEREM(TÜBERKÜLOZ), Verem mikrobu (Mycobacterium tuberculosis) ile bulaşan başta akciğerler olmak üzere vücudumuzda herhangi bir organı tutabilen bulaşıcı bir hastalıktır.

TÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI HAVA YOLUYLA BULAŞIR.

Özellikle akciğer ve gırtlak veremli ve balgam çıkaran kişilerin öksürüğü ve hapşırması sonucu ortama saçılan ve havada asılı kalan damlacıkların başkası tarafından solunması yoluyla mikrop vücuda alınır. Dünya nüfusunun üçte biri bu mikrobu taşımaktadır. Bu insanların %10’unda yaşamlarının bir döneminde verem hastalığının ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Tüberküloz erkeklerde kadınlardan daha sık görülmektedir ve çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır. Bu yüzdendir ki;

Tüberküloz (verem) halen dünya genelinde önemli bir sağlık problemidir.

Verem mikrobu çoğunlukla akciğerlerde hastalık oluşturmalarına rağmen kemikler, eklemler, beyin, böbrekler, göz, sindirim, ürogenital, dolaşım sistemi, omurga gibi organ ve sistemleri de etkileyebilmektedir. Tüberküloz (TB) hastalığı, önlenebilen, tedavi edilip iyileştirilebilen, toplumsal açıdan önemli bir hastalıktır.

DÜNYADA VEREM

Küresel Tüberküloz Raporu 2024 , 2023 yılında 8,2 milyon kişiye yeni tüberküloz teşhisi konulduğunu gösteriyor. Bu rakam, DSÖ'nün 1995 yılında küresel tüberküloz izleme çalışmalarına başlamasından bu yana kaydedilen en yüksek tüberküloz vakası sayısına ulaştığımızı göstermektedir. Ayrıca bu sayı, 2022 yılında bildirilen 7,5 milyon yeni tüberküloz vakasına göre önemli bir artışı da işaret ediyor. Geçen yıl tüberküloza yakalanan kişilerin toplam sayısı (resmi olarak teşhis edilmemiş olanları da içerir) 2023'te tahmini olarak 10,8 milyona yükseldi; bu sayı 2022'de 10,7 milyon ve 2020'de 10,1 milyondu.

Küresel TB yükünün %87'sini taşıdığını ve beş ülkenin (Hindistan, Endonezya, Çin, Filipinler ve Pakistan) hasta yükünün %56'sını oluşturduğunu gösteriyor. 2023'te TB teşhisi konulan 8,2 milyon kişiden %55'i erkek, %33'ü kadın ve %12'si çocuk ve genç ergenlerdi.

Rapora göre, yeni tüberküloz vakalarının önemli bir kısmı beş ana risk faktöründen kaynaklanıyor: yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, alkol kullanım bozuklukları, sigara kullanımı ve diyabet.

Tedavi edilmezse tüberküloz hastalarında ölüm oranı yüksektir. Yapılan çalışmalarda tedavi edilmeyen balgam yayması pozitif akciğer TB olgularının %70’inin 10 yıl içinde hayatını kaybettiği saptanmıştır.

TÜRKİYE'DE VEREM

Tüberküloz raporları tedavi süresinin 24 aya kadar uzaması sebebiyle genellikle 2 yıllık şeklinde çıkmaktadır. 2022 yılında toplam veremli hasta sayısı 9.851'dır. Hastaların (%62,8) akciğer tüberkülozu varken, (%37,2) akciğer dışındaki organlar (lenf bezleri, plevra, kemik, böbrek, deri, göz beyin vb.) tutulmuştur.

KONYA İLİMİZDE VEREM

Konya 'da 2024 yılında toplam verem hasta sayısı ise 256 kişidir. Toplam hastaların %65.6’sı akciğer tüberkülozudur. Konya Türkiye’deki en fazla vaka sayısına sahip 10 il arasındadır. Bu sayının daha hızlı düşürülebilmesi hem dispanser çalışanlarımızın, hem aile hekimlerimizin, hem de yöneticilerimizin ve de en önemlisi hastalarımızın çabalarıyla olabilmektedir.

Halkımızın; uzun süren öksürük (iki üç haftadan uzun), ateş, kilo verme, göğüs yan ağrısı, gece terlemesi, nefes darlığı, balgam çıkarma, halsizlik, iştahsızlık gibi bazı bulguların bir arada bulunması durumunda öncelikle dispanserlerimize, aile hekimliği birimlerine veya hastanelerimize başvurmaları uygundur. Bu durum erken tanı ve tedavi şansını yükseltir dolayısıyla başka kimselere bulaşmadan verem hastalığının tespitini hızlandırmış olur.

Hastalığın tanısı balgam tahlili, akciğer filmi, patolojik tetkikler sonucu konulmaktadır.

VEREM(TÜBERKÜLOZ) AŞISI

Verem aşısı bebeklik döneminde tek doz ve 2.- 3. ay arasında yapılan aşıdır. Beş yaşına kadar aşı olamamış çocuklarda aşı yapılmasına TCT deri testinin sonucunda karar verilir. Altı yaş sonrası aşı yapılmaz. Aşı akciğer veremi değil menenjit veremi dediğimiz beyin ve beyin dokularını tutan verem türünden korumaktadır ve koruyuculuğu % 65 oranındadır.

DİRENÇLİ VEREM

İlaca dirençli verem hastaları; dünyanın ve Türkiye’nin verem açısından en önemli sorunlarındandır. Verem hastaları ilaçlarını düzenli olarak ve yeterli süre (6-9 ay) kullanmazlarsa verem mikropları ilaçlara direnç kazanabilir. Hastalar bu dirençli mikrobu sağlıklı insanlara da bulaştırabilirler. Dirençli verem hastalarının tedavisi çok daha pahalı, zor ve uzun sürede (ortalama iki yıl) mümkün olabilmekte ve bazen hasta kaybedilebilmektedir.

Verem hastalarında istenmeyen durumlardan birisi de HIV taşıyıcısı veya AIDS hastası olmalarıdır. Bu hastalarda ölüm oranı daha yüksektir. Bunun dışında şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve diğer bazı ciddi kronik hastalıklar da vücut direncini düşürür. Bebeklerde ve yaşlılarda da vücut direnci düşük olduğundan hastalığa yakalanma oranları daha fazladır.

Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin gözetiminde içirtmek en uygun yoldur. Buna doğrudan gözetimli tedavi (DGT) denilir. Günümüzde teknolojini de gelişmesi ile bu tedavi takibi telefon uygulamaları ile yerini büyük oranda VİDEO GÖZETİMLİ (VGT) ‘ye bırakmıştır. Tüberküloz birimi personelleri gözetimli tedavileri özenli bir şekilde yürütmeye çalışmaktadırlar.

VEREM HASTASININ YAKINLARININ VE TEMASLILARININ MUAYENESİ

Bulaştırıcı verem hastası ile aynı havayı paylaşan ve verem basiline maruz kalan kişilere “temaslı” denilir. Verem hastası ile teması olan kişide enfeksiyon gelişimini önlemek ve verem enfeksiyonu olan kişide verem hastalığı gelişimini önlemek amacıyla koruyucu ilaç tedavisi verilmektedir. Verem hastasının aile bireyleri ve diğer temaslıları dispanserlerde ücretsiz olarak muayene edilir ve gerekli tetkikleri yapılır. Temaslı muayenesi sonucunda hasta olduğu tespit edilenlere tedavi edilir. Hasta olmayan fakat verem olma riski taşıyan kişilere koruyucu ilaç tedavisi verilir. Koruyucu ilaç tedavisi tek ilaçla ve 6 ay süreyle verilir. Bu tedavinin hastalanmayı %90’a varan oranda önlediği bilinmektedir.

Verem gibi solunum yolu ile bulaşan hastalıklarının yayılmasının önlenmesinde hasta kişinin maske takması, belli bir süre çevresindeki kişilerle yakın temastan sakınması, bulunduğu ortamın sık havalandırılması, ortamın mümkünse güneş ışığı almasının sağlanması, öksürürken ve hapşırırken burun ve ağzın bir mendil veya kolla kapatılması benzeri basit yöntemlere dikkat edilmelidir.

İnsan veremli doğmaz, doğduktan sonra verem mikrobunu başkalarından alır.

HABER MERKEZİ