İş yerinden veya isteğe bağlı olarak sigortalı olanların dışında kalanlar için uygulanan sağlık güvencesi, Genel Sağlık Sigortası (GSS) olarak tanımlanır. Belirli bir ödeme karşılığında GSS sigorta primlerini yatıranlar sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Bu ödemelerin zamanında yapılmaması durumunda ise GSS prim borcu ortaya çıkar.

Sağlık hizmetlerinden yaralanmak isteyenlerin sigorta türü olarak bilinen GSS, devlet tarafından yönetilir. GSS prim tutarları düşüktür. Bunun nedeni de sigortanın odak noktası düzenli veya yeterli geliri elde edemeyen kişiler olmasıdır.

GSS’DEN KİMLER YARARLANABİLİR?

Genel Sağlık Sigortası’ndan herhangi bir sosyal güvencesi olmayan kişiler, kanunen zorunlu veya isteğe bağlı sigortalı olanlar, aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar, vatansız tanımlamasına uyan kişiler, stajyer avukatlar yararlanabilir. Bunların dışında kalan şu statüdekiler de GSS’den yararlanabilir:

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na veya önceden geçerli yasaya göre gelir/aylık alan kişiler
• 18 yaşını doldurmamış çocuklar ile işsizlik veya kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişiler
• Talepte bulunmaları halinde Türkiye’de kesintisiz 1 yıldır ikamet eden yabancı ülke vatandaşları
• Haklarında koruyucu tedbir kararı bulunan kişiler
• Askerlik hizmetlerini er ya da erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay öğrencileri ve adayları
• Askeri öğrenci adayları, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları

GSS PRİM BORCU ÖDEMESİ NASIL YAPILIR?

GSS primi, borcu olan kişinin her ay ödemesi gereken tutarı ifade eder. Genel Sağlık Sigortası başvurusu yapılırken SGK’nın ilgili birimi tarafından verilen belgede, prim borcu ödemelerinin ne zaman ve hangi kanallar üzerinden yapılabileceği yazılıdır.

GSS prim borcu ödeme işlemi aşağıda sıralanan kanallar aracılığıyla gerçekleştirilebilir:

• e-Devlet üzerinden “Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama” sayfasından ödeme işlemi gerçekleştirilebilir.
• e-SGK üzerinden “Prim Hizmet Dökümü” veya “Borç Sorgulama” sayfaları aracılığıyla ödeme yapılabilir.
• Banka veya PTT şubelerinden işlem yapılabilir. Anlaşmalı banka listesini SGK’nın resmi internet sitesinden öğrenebilirsiniz.
• SGK’ya bağlı Sosyal Güvenlik Merkezleri de prim borcu ödeme işleminin yapılabileceği yerler arasındadır.

GSS PRİM BORCU AFFI NEDİR?

GSS prim borcu; zamanında ödemelerini yapamamış kişilere sağlanan haktır. Söz konusu hak, devletin sosyal yardım politikaları veya ekonomik koşulların gereği Genel Sağlık Sigortası’ndan yararlanan kişilere sunulur.

Af kapsamında kişilerin GSS prim borçları çeşitli oranlarda silinir. Bu işlemin yapılabilmesi için tek kriter, borcun belirli bir meblağın altında olmasıdır. Genel Sağlık Sigortası prim borcu affı, kişilere aynı zamanda borçlarını yeniden yapılandırabilme imkânı da sunar. Prim borcu silme işlemi, genelde otomatik olarak gerçekleştirilir. Borcun yeniden yapılandırılabilmesi içinse kişinin başvuru yapması gerekir.

GSS prim borcu affı, bir yasa veya yönetmelik değişikliği ile yürürlüğe konur. Af süreci, belirli tarih aralıklarında ve şartlar kapsamında gerçekleştirilir. Yürürlüğe konan aftan kimlerin, nasıl yararlanabilecekleri SGK başta olmak üzere ilgili devlet kurumlarının resmi iletişim kanalları üzerinden duyurulur. Buna paralel olarak basın kuruluşları da GSS prim borcu affına dair güncel bilgilere haber akışlarında yer verir.

GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİM BORÇLARI HANGİ HALLERDE SİLİNİR?

Sadece Genel Sağlık Sigortasına tabi olanların prim borcu, borcu ödemek dışında, aşağıdaki hallerde de silinir.

1- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından re’sen (kendiliğinden) GSS kapsamına alındığı için adına prim borcu tahakkuk eden kişinin, sonradan re’sen GSS kapsamına alınması gereken kişilerden olmadığının anlaşılması halinde, bu kişinin re’sen GSS tescil işlemi iptal edilir. Dolayısıyla buna bağlı borçlar da silinir.

2- SGK tarafından re’sen GSS kapsamına alınan kişiye, gelir testine başvurması gerektiğine dair yazı (gelir testi bildirimi) gönderilmiş ve söz konusu kişi yazının kendisine veya yakınına tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde gelir testine başvurmuşsa, gelir testi sonucunda bu kişinin aile içerisinde kişi başına düşen aylık gelirinin brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkması halinde, bu kişinin re’sen GSS tescil işlemi, primi devlet tarafından ödenecek kişiler (yeşil kartlılar) olarak değiştirilir, dolayısıyla adına çıkarılmış olan prim borçları da silinir. Bu kişi gelir testine yazının tebliğinden itibaren bir ay geçtikten sonra başvurmuşsa bu durumda GSS borcu başından itibaren değil, gelir testine başvurduğu tarihten itibaren silinir.

3- Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Re’sen tescil ve gelir tespiti başvurusu” başlıklı 4 üncü maddesi birinci fıkrasında;

“Genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olmayanlar ile genel sağlık sigortalılığı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona eren kişiler, SGK tarafından re’sen tescil edilir. Bu kişiler için, gelir testleri sonuçlandırılıncaya kadar 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı prime esas asgarî kazanç tutarı olarak esas alınarak primleri tahakkuk ettirilir. Ayrıca, gelir tespitini yaptırmak üzere bir ay içinde vakıflara başvurması gerektiği SGK tarafından re’sen tescil edilen kişilere bildirilir.” hükmü yer almaktadır.

31 ARALIK 2024 GSS PRİM BORCU OLANLAR İÇİN SON GÜN

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu olanların Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı doğrultusunda sağlık hizmetlerinden 31 Aralık 2024 tarihine kadar yararlanabileceğini duyurdu.

Bakan Koca, “Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu olan vatandaşlarımızın, Bakanlığımıza bağlı sağlık kurumları ile Üniversite Hastanelerinde verilen sağlık hizmetlerinden yararlanma hakları Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılmıştır.” dedi.