Son zamanlarda, alışveriş işlemlerinde IBAN kullanımıyla ilgili ödemelerin artması, hem tüketicileri hem de işletmeleri etkileyen önemli bir mesele haline geldi. Spectrum Denetim, Danışmanlık ve Yeminli Mali Müşavirlik AŞ'nin Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay İnci, konuyla ilgili yaptığı açıklamada bazı firmaların müşterilerine IBAN yoluyla ödeme yapmalarını teşvik ederek banka komisyonlarından ve vergi yükümlülüklerinden kaçınmaya çalıştıklarını ifade etti.

İnci'ye göre, bu durum vergilerini düzenli olarak ödeyen işletmeler için haksız bir rekabet ortamı yaratmakta ve onları mağdur etmekte. İşletmelerin, aldıkları ödemeler karşılığında yasal olarak zorunlu olan fiş veya fatura düzenlemeleri gerektiğini vurgulayan İnci, bu belgelerin düzenlenmemesi halinde işletmelerin ciddi yaptırımlarla karşılaşabileceğini belirtti.

Ayrıca İnci, kiralık banka hesaplarının kullanımının Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından yakından inceleneceğini ve bu hesapların terör finansmanı, kara para aklama ve yasa dışı bahis gibi suç faaliyetleriyle ilişkilendirilmesi durumunda işletmelerin daha büyük sorunlarla karşılaşabileceğini söyledi. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın riskli mükellefleri belirleyeceğini ve vergi denetimlerinin Vergi Dairesi Başkanlıkları, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı ve defterdarlıklar tarafından yürütüleceğini ifade etti. MASAK'ın da bu süreçte bağımsız incelemeler yapabileceğini ekledi.

İnci, sektör genelinde bu tür uygulamaların yaygın olduğunu ve kayıt dışı işlemler gerçekleştiren işletmelerin, gelir ve kurumlar vergisi, geçici vergi ve KDV gibi vergi türleri üzerinden ciddi cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğini dile getirdi. Bu işletmelerin ayrıca, ödenmeyen vergiler için gecikme faizi ile birlikte vergi ziyaı cezası ve özel usulsüzlük cezalarına çarptırılabileceğini sözlerine ekledi.

Tüketiciler Derneği Başkanı Levent Küçük, vatandaşların alışverişlerde karşılaştıkları sorunlarda haklarını arayabilmeleri için mutlaka fiş veya fatura gibi kanıtlayıcı belgeleri saklamalarının önemini vurguladı. Küçük, "Çünkü tüketicilerimiz yasal haklarını korumak için tüketici hakem heyetlerine yaptıkları başvuruda ayıplı mal veya hizmeti hangi işletmeden aldıklarını ispatlamak zorunda. Özellikle IBAN ile yapılan ödemelerde, bu tür belgelerin verilmemesi, ödemelerin bireysel banka hesaplarına aktarılması, tüketiciler için ciddi bir risk oluşturuyor" dedi. IBAN ile transfer edilen ödemelerde alıcı hesabın kimliğinin bilinmemesi, tüketicilerin hukuki anlamda mağdur olmalarına yol açabilir.

Küçük, işletmelerden alınan ürün ya da hizmetler için ödemenin bireysel banka hesaplarına yapılmasının sakıncalarına işaret ederek, "Eğer 'Ödeme alınmadı' gibi bir iddia ile karşılaşırsanız ödemenizi yaptığınızı ispat etmek güçleşebilir. Bu yüzden IBAN ile yapılan ödemelerde, açıklama kısmına ödemenin ne amaçla yapıldığını detaylıca yazmak büyük önem taşıyor. Herhangi bir uyuşmazlık ve konunun yargıya taşınması durumunda açıklama kısmı bizler için kanıt niteliği taşıyor. Söz konusu durum resmi kurumlar tarafında da mecburi hale getirilmeli​" diye ekledi. Ayrıca, bu tür durumların resmi düzenlemelerle zorunlu kılınması gerektiğini belirtti.